«Ἅπαντες οἱ τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι, πᾶσαι αἱ σύνοδοι, καὶ πᾶσαι αἱ θεῖαι γραφαί, φεύγειν τοὺς ἑτερόφρονας παραινοῦσι καὶ τῆς αὐτῶν κοινωνίας διΐστασθαι»

P.G.160,105C

1392-1444
Περιοδικὴ Ἔκδοσις
Μάρτιος 2012. Ἀριθμὸς 43
Νο 43. March 2012
ISSN 1106-2843

« All the teachers of the
Church, all the Councils and
all the divine Scriptures
advise us to flee the heterodox
and to stay away from their communion».

P.O. 160, 105C

τ.43 100 ἔτη ἀπὸ τὴν καταδίκην τῆς αἱρέσεως τῶν Ὀνοματολατρῶν

«Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος εἶχε πάρει τὸ μέρος τῶν ὀνοματοδόξων (ὀνοματολατρῶν)»
Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βολοκολὰμσκ Ἰλαρίωνος Ἀλφέγιεφ.

Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Σωφρόνιος παρουσιάζει τὸ Παλαμικὸ δόγμα περὶ Θαβωρείου φωτὸς ἀκριβῶς ὅπως καὶ οἱ ὀνοματόδοξοι (ὀνοματολάτραι). Παρ’ὅτι δεν ἐπιβεβαιώνει καθαρὰ τή «θεότητα» τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ (πουθενὰ ἐξάλλου δε χρησιμοποιεῖ τὴν ἔκφραση τῶν ὀνοματοδόξων (ὀνοματολατρῶν) «τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ ἴδιο Θεός»), συμφωνεῖ γενικῶς μὲ αὐτὴ τή γνώμῃ.
Εἰς τὸ βιβλίο του Ἡ ζωὴ του ζωή μου γράφει:
«Ἔφτασα στόν Ἄθωνα τὸ 1925. Λίγα χρόνια πρωτύτερα εἴχαν ξεσηκωθεῖ σοβαρὲς διαφορές πού ἀφοροῦσαν τὴν φύσῃ τοῦ Θείου ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ, ὅμοιες μ’ἐκεῖνες τοῦ 14ου αἰῶνα, τὶς σχετικὲς μὲ τή φύσῃ τοῦ Θαβωρείου φωτός. Αὐτὲς οἱ διχογνωμίες εἶχαν κάτι κοινὸ μὲ τίς θύραθεν διαφορὲς νομιναλιστῶν καὶ πραγματιστῶν, ἰδεαλιστῶν καὶ ὀρθολογιστῶν. Κάποτε ἡ διένεξη σταματᾶ, γιά νά ξαναφουντώσει ἀργότερα μὲ ἄλλη μορφή. Διακρίνουμε τὴν παρουσία δύο φυσικὰ διαφοροποιημένων θέσεων. Δηλαδὴ ἀπὸ τή μία μεριὰ οἱ προφῆτες καὶ οἱ ποιητὲς καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ οἱ διανοούμενοι καὶ οἱ τεχνοκράτες».
Ἀπὸ τὸ κείμενο φαίνεται καθαρὰ ὅτι ὁ Γέροντας Σωφρόνιος ἀνήκει στήν πλευρὰ τῶν ποιητῶν καὶ τῶν προφητῶν.
Στή βιογραφία τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ ποὺ συνέγραψε ὁ Γέροντας Σωφρόνιος ἐκτιμᾷ ὅτι τὰ ἀποτελέσματα τῆς διαμάχης γύρω ἀπὸ τὴν ὀνοματοδοξία (ὀνοματολατρεία) ὑπῆρξαν ἀπολύτως ἰκανοποιητικὰ σὲ ἐπίπεδο δογματικό. Περισσότερο ἀπὸ τὰ ἔργα τῶν ἀντιπάλων τῆς ὀνοματοδοξίας (ὀνοματολατρείας), ὑπαινίσσεται χωρὶς ἀμφιβολία τὰ γραπτὰ «τῶν σοφῶν ὀνοματοδόξων (ὀνοματολατρῶν)», καὶ κυρίως τή Φιλοσοφίᾳ τοῦ Ὀνόματος τοῦ πατρὸς Σεργίου Μπουλγκάκωφ, τὸν ὁποῖον γνώριζε προσωπικὰ καὶ σεβόταν βαθιὰ ὡς θεολόγο. Ἐξάλλου ἡ ἐπίδραση τοῦ Μπουλγκάκωφ γίνεται αἰσθητή σὲ κάποιες πλευρὲς τῆς θεολογίας τοῦ π. Σωφρονίου. Θὰ μποροῦσε ἐπίσης να ἔχει ὑπόψη του τὴν Ἀπολογία τοῦ πατρὸς Ἀντωνίου Μπουλατόβιτς, ποὺ κατείχε περιοπτὴ θέση στή βιβλιοθήκη του. Ὅπως καὶ νά ἔχει πάντως, ἡ πραγματεῖα Ἡ προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ μαρτυρεῖ τὴν ἐγγύτητα τοῦ πατρὸς Σωφρονίου μὲ τοὺς δύο αὐτοὺς συγγραφεῖς.
Ἡ πραγματεία Ἡ ζωὴ Του ζωή μου τοῦ ἀρχιμανδρίτου Σωφρονίου, ἀποτελεῖ τὸ τελευταῖο σύγγραμμα πού ἀφιέρωσε στήν ὀνοματοδοξία (ὀνοματολατρεία) ὁ 20ος αἰῶνας. Εἲναι δὲ ἰδιαίτερα πολύτιμη στό βαθμό πού ὁ συγγραφεὺς της δεν εἲναι μόνον ἔνας θεολόγος ἱκανὸς νά ἐκτιμήσει ἐκ τῶν ἔξω τὴν ἀθωνίτικη διαμάχη, ἀλλὰ ἔνας μοναχός πού εἶχε ἐπὶ μακρὸν διαμείνει στο Ἅγιον Ὅρος ἔχοντας βιώσει τὴν ἐμπειρία τῆς δυνάμεως τοῦ Θείου Ὀνόματος τόσο στήν προσευχὴ ὄσο καὶ τή Λειτουργία. Ἂν ἀποφεύγει να δογματοποιήσει αὐτὴ τὴν ἐμπειρία, ὁ ἀρχιμανδρίτης Σωφρόνιος, εἶναι ὅμως βαθύτατα πεπεισμένος για τὴν αὐθεντικότητα της.
(Τὰ στοιχεῖα αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου ἔχουν ληφθεῖ ἀπὸ τὸ βιβλίο : Ἱερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου, Γέροντας Σωφρόνιος ὁ θεολόγος τοῦ ἀκτίστου φωτός: Πρακτικὰ διορθοδόξου ἐπιστημονικοῦ συνεδρίου. Ἅγιον Ὅρος : Ἱερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου, 2008, σ.σ. 145-161).

Μ.Π.
15 Μαρτίου 2012
Μνήμη Ἀποστόλου Ἀριστοβούλου
τοῦ Κυπρίου , Ἐπισκόπου Βρεταννίας

Ὑπεύθυνος ὕλης Μάριος Ι. Πηλαβάκης. Τόπος ἐκδόσεως: Θεσσαλονίκη.